ด้วยประเทศไทยตั้งอยู่ในภูมิประเทศเขตร้อนชื้น จึงไม่ต้องแปลกใจเลยว่าทำไมอากาศภายในประเทศไทยนั้นถึงร้อนได้ขนาดนี้ ยิ่งเป็นหน้าร้อนก็ยิ่งมีอุณหภูมิสูงจนทำให้เวลาเรายืนกลางแจ้งถึงกับเป็นลมแดดเลยก็ว่าได้ครับ แต่ด้วยภูมิปัญญาและการปรับตัวของคนไทยก็ไดสร้างอาคารบ้านช่องที่คอยมารับมือกับสภาพอากาศร้อนแบบนี้ได้ครับ วันนี้เราจึงจะไปหาคำตอบกันว่า “ทำไมบ้านเรือนไทยถึงอากาศไม่ร้อน” กันดีกว่าครับ
หลักการคายความร้อนและระบายความร้อนภายในอาคารเป็นอย่างไร?
ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความร้อนภายในบ้านหรืออาคารนั้นมาจากการสะสมของความร้อนจากแสงแดดหรือจะให้อธิบายง่ายๆ ก็คือ ตัวอาคารดูดความร้อนที่โดยแสงแดดทั้งวันเก็บไว้แล้วไม่สามารถระบายมันออกไปได้นั้นเอง เหมือนกันเวลาที่เราเทน้ำร้อนลงในแก้วที่มีขนาดใหญ่กับขนาดเล็ก เมื่อทิ้งให้เวลาผ่านไปอุณหภูมิของแก้วขนาดเล็กน้ำก็ยังร้อนกว่าแก้วที่มีขนาดใหญ่ นั้นเป็นเพราะการถ่ายเทความร้อนของแก้วทั้ง 2 ไม่เท่ากันนั้นเองครับ ซึ่งเราสามารถยกตัวอย่างสาเหตุของความร้อนได้ดังนี้
1. การแผ่ความร้อนจากหลังคาเข้าสู่ช่องใต้หลังคา จากนั้นจะทำให้อุณหภูมิของอากาศภายในช่องใต้หลังคาสูงขึ้นและในช่วงเวลาเดียวกันก็จะทำให้ฝ้าเพดานในห้องสูงขึ้นเช่นกัน
2. ความร้อนที่ทะลุผ่านทางผนังกระจก
3. การแผ่ความร้อนผ่านผนังตัวอาคารฃ
4. ลมอากาศร้อนเข้าตัวอาคาร โดยผ่านทางช่องประตูหรือหน้าต่าง
ซึ่งการจะระบายความร้อนได้ดีนั้น จะต้องอาศัย 2 กระบวนการ คือ
●การพาความร้อน (Convection) เกิดขึ้นเมื่อความร้อนถูกดึงออกจากร่างกายด้วยการเคลื่อนที่ของอากาศ ถ้าอุณหภูมิอากาศรอบข้างต่ำกว่า อากาศจะช่วยดูดซับความร้อนของอาคารแล้วทำให้ตัวมันเองมีอุณหภูมิสูงขึ้น แล้วก็ถูกพัดออกสู่ภายนอก ดังนั้นถ้าเราใช้พัดลมระบายความร้อนในอากาศเป็นตัวช่วยให้กระแสลมภายในอาคารมีการเคลื่อนไหวที่เร็วขึ้น มันก็จะช่วยพาความร้อนออกจากตัวอาคารได้เร็ว
●การแผ่ความร้อน (Radiation) เกิดขึ้นเมื่อความร้อนแผ่ข้ามอากาศระหว่างร่างกายมนุษย์กับสิ่งของที่อยู่ภายในอาคาร ถ้าสิ่งของภายในอาคารมีอุณหภูมิสูงมากกว่าร่างกายมนุษย์ ความร้อนจะเคลื่อนที่เข้าหาร่างกายทำให้รู้สึกร้อนขึ้น ดังนั้นถ้ามีพัดลมระบายความร้อนจากสิ่งของภายในบ้าน เช่น ฝ้าเพดาน ผนัง หรือเฟอร์นิเจอร์ มันก็จะช่วยทำให้ความร้อนรอบข้างลดลง การแผ่ความร้อนจากสิ่งของที่อยู่ภายในอาคารก็จะน้อยลง
แล้วทำไมบ้านเรือนไทยถึงอากาศไม่ร้อน?
นั้นเป็นเพราะว่าบ้านทรงไทยกับวัสดุและหลังคาทรงจั่วที่ระบายความร้อนได้ดี ซึ่งวัสดุหลักในการทำบ้านเรือนไทยนั้นก็คือ “ไม้” ซึ่งสามารถคลายความร้อนได้ดีกว่าวัสดุที่ทำมาจากคอนกรีตที่มีคุณสมบัติอมความร้อนสูงกว่าวัสดุประเภทไม้
ดังนั้น เมื่ออากาศร้อนจัดมาก ๆ พื้นไม้จะคลายความร้อนและเย็นตัวกว่าวัสดุอื่น ๆ ทำให้อุณหภูมิในบ้านเย็นตัวไปด้วย รวมไปถึงเรื่องโครงสร้างหลังคาทรงจั่วของแบบบ้านทรงไทยที่สูงกว่าแบบบบ้านอื่น ๆ ก็เป็นอีกหนึ่งจุดสำคัญที่ช่วยให้บ้านทรงไทยนั้นรับมือกับความร้อนได้ ด้วยพื้นที่โปร่งที่มีพื้นจรดเพดานที่สูงยิ่งทำให้อากาศไหลเวียนได้ดีกว่าอาคารหรือบ้านที่ปิดทึบนั้นเองครับ นอกจากนี้หลังคาบ้านของบ้านเรือนไทยยังเป็นแบบหน้าจั่วที่แหลมสูงเพื่อเป็นการหักเหและลดการดูดซับแสงแดดอีกทั้งยังทำให้ระบายความร้อนได้ดี ทุกอย่างล้วนเสริมกันในเรือนของการระบายความร้อนมากๆ เลยหล่ะครับ
เป็นอย่างไรกันบ้างครับกับข้อมูลเกี่ยวกับ “ทำไมบ้านเรือนไทยถึงอากาศไม่ร้อน” ที่เราได้หาคำตอบมาให้ทุกๆ ท่านกันในข้างต้น หวังว่าจะเข้าใจหลักการมากขึ้นนะครับ